طرحواره استحقاق؛ تا مرز خود شیفتگی
طرحواره بزرگمنشی/استحقاق
همان طرحواره ای که ممکن است از شما یک فرد خودشیفته بسازد.
نکات کلیدی:
- طرحواره استحقاق در افرادی دیده می شود که در تجربیات اولیه خودشان، بیش از حد ارزش گذاری شده و یا تحسین و توجه بیش از اندازه دریافت کرده اند.
- این طرحواره در بزرگسالی می تواند نشانه های خودشیفتگی را نشان دهد.
- آموختن همدلی با دیگران می تواند در درمان نشانه های مخرب این طرحواره به فرد کمک کند. اما شما حتما به کمک یک درمانگر نیز نیاز دارید.
طرحواره بزرگواری/استحقاق یک مفهوم روانشناختی است که به مجموعه ای از باورها و انتظارات در مورد خود اشاره دارد که می تواند در پاسخ به تجربیات اولیه بیش از حد ارزش گذاری یا دریافت تحسین یا توجه بیش از حد ایجاد شود. افراد دارای این طرحواره ممکن است بر این باور باشند که از دیگران برتر هستند و ممکن است احساس اغراق آمیزی نسبت به توانایی ها و استحقاق خود داشته باشند.
چندین ویژگی کلیدی برای طرحواره بزرگواری/استحقاق وجود دارد:
- احساس برتری: افراد دارای این طرحواره ممکن است بر این باور باشند که از دیگران برتر هستند و ممکن است احساس اغراق آمیزی نسبت به توانایی ها و استحقاق خود داشته باشند.
- اعتقاد به خاص بودن خود: احساس برتری ممکن است با این باور همراه شود که فرد خاص یا منحصر به فرد است و باید با او متفاوت از دیگران رفتار شود.
- احساس استحقاق: اعتقاد به خاص بودن خود ممکن است به احساس استحقاق منجر شود، زیرا افراد دارای این طرحواره ممکن است انتظار داشته باشند که رفتار یا امتیازات خاصی دریافت کنند.
- مشکل در همدلی: احساس برتری و اعتقاد به خاص بودن خود ممکن است افراد دارای این طرحواره را در همدلی با دیگران و دیدن چیزها از دیدگاه دیگران دشوار کند.
طرحواره بزرگمنشی/استحقاق می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر روابط افراد داشته باشد و ایجاد و حفظ ارتباطات سالم و رضایت‌بخش با دیگران را برای او دشوار سازد. همچنین می‌تواند به شدت بخشیدن سایر مسائل روانشناختی، مانند تکبر و عدم آگاهی از تأثیر رفتارهای خود بر دیگران تاثیر منفی داشته باشد.
برای افراد دارای این طرحواره مهم است که روی توسعه همدلی خود و تشخیص اینکه برتر از دیگران نیستند کار کنند.
طرحواره بزرگمنشی/استحقاق چگونه با نظریه دلبستگی ارتباط پیدا می کند؟
طرحواره بزرگمنشی/استحقاق را می توان نمونه ای از سبک دلبستگی ناایمن، به ویژه سبک دلبستگی اضطرابی دانست. افرادی که سبک دلبستگی اضطرابی دارند، معمولاً دیدگاهی منفی نسبت به خود داشته و نیاز شدیدی به اطمینان از جانب دیگران دارند. آنها همچنین ممکن است ترس از رها شدن داشته باشند و در روابط بیش از حد چسبنده و متوقع عمل کنند.
طرحواره بزرگمنشی/استحقاق را می توان نوع خاصی از سبک دلبستگی اضطرابی دانست که با احساس برتری و استحقاق مشخص می شود. این طرحواره می تواند بر احساس افراد نسبت به خود و روابطشان با دیگران تأثیر بگذارد.
چگونه می توان از این طرحواره گول زننده و چسبنده رها شد؟!
- 1. عواقبی را که در صورت تغییر نکردن رفتار حق به جانب خودتان رخ می دهد، بشناسید و فهرست کنید.
- 2. از طریق “گوش دادن فعال”، همدلی و توجه به دیگران را توسعه دهید. مضرات و آسیب های احتمالی را که ممکن است در هنگام سوء استفاده از قدرت بر دیگران ایجاد کنید، شناسایی و فهرست کنید.
- ارتباط قاطعانه و مرزبندی را از طریق مطالعه و تمرین بیاموزید. این به جایگزینی رفتار بیش از حد پرخاشگرانه با پاسخ های قاطعانه تر کمک می کند.
- 4. تمرکز انتخابی بر “دارایی های خود و به حداقل رساندن عیوب خود” را متوقف کنید. با فهرست کردن صادقانه نقاط قوت و ضعف خود، دیدگاه متعادل تری نسبت به خود ایجاد کنید.
- 5. از قوانین مشابهی پیروی کنید. بپذیرید که حقوق خاص و جایگاه بسیار ویژه ای ندارید.
6. با مردم محترمانه و برابر رفتار کنید.
7. موقعیت های گذشته را فهرست کنید که در آنها رفتار خودخواهانه ای داشته اید و سپس به دلیل این رفتار عواقب منفی را تجربه کرده اید.
8. زمان‌هایی که رفتارهای والدینتان با شما در کودکی، زیاده روی محسوب می شده را لیست کنید.
9. فعالانه خود را از تأکید بیش از حد بر موقعیت و سایر ارزیابی های سطحی در قضاوت خود و دیگران منصرف کنید.
10. بهانه هایی را که برای اجتناب از پذیرش محدودیت ها به کار می برید فهرست کنید.
نکات پایانی: طرحواره استحقاق که یکی از 18 طرحواره ای است که توسط جفری یانگ مطرح شده و بیشتر به حالت هایی شبیه به خودشیفتگی اشاره دارد. فرد افکار و احساساتی مبنی بر منحربفرد بودن و ویژه بودن دارد و همدلی کردن و درک دیگران برایش از سایرین دشوارتر است. استحقاق و بزرگمنشی از پس زمینه ای ناشی می شود که در آن کودک اجازه داشت هر کاری را که می خواهد انجام داده و طوری با او رفتار می شد که فرد با عنوان های لوس هم شناخته می شد. هرگز به آنها محدودیت ها آموزش داده نشد و هرگز مجبور نبودند از قوانین و مقرراتی که برای سایر کودکان وجود داشت پیروی کنند. شدت این طرحواره در افراد متفاوت است اما گاهی تا حد خودشیفتگی می رسد. این طرحواره می تواند روابط شما را تحت تاثیر منفی قرار دهد. بنابراین قطعا نیاز به درمان دارد. و ما در این مسیر کنارتان هستیم.
من و همکارانم در کلینیک سرشت برساد در این مسیر همراه شما هستیم. هر جای دنیای که هستید کافیست با همکاران ما تماس بگیرید و منتظر یک سفر با همسفری امن باشید.
تالیف و ترجمه توسط تیم سرشت برساد